Alle (bekende én minder bekende) leiderschapsstijlen uitgelegd

Wat is leiderschapsstijl?

Leiderschap gaat over leiders die het gedrag van een groep beïnvloeden om een gezamenlijk doel te bereiken. Elke leider pakt dit op een andere manier aan. Dit noemen we leiderschapsstijl: de manier waarop een leider zijn of haar medewerkers motiveert, ondersteunt en stuurt. 

Welke leiderschapsstijlen zijn er?

Er zijn veel verschillende leiderschapsstijlen, met elk hun voor- en nadelen. Want de ene medewerker is de andere niet: ze verschillen in bekwaamheid (kunnen) en betrokkenheid (willen en durven). Dit geldt ook voor organisaties en het werk dat gedaan moet worden. Dit heeft allemaal invloed op de manier waarop leiders hun medewerkers sturen. 

Hieronder nemen we je mee in bekende en minder bekende leiderschapsstijlen.

Authentiek leiderschap

Authentiek leiderschap gaat over echt zijn als leider. Een authentieke leider kent zichzelf en is eerlijk over wie hij of zij is. Deze leider neemt beslissingen op basis van eigen waarden en overtuigingen, niet omdat anderen het verwachten. Authentieke leiders bouwen vertrouwen op en inspireren anderen om ook zichzelf te zijn. 

Autocratisch leiderschap

Autocratisch leiderschap betekent simpel gezegd: de leider is de baas. De rol van de leider is vooral gericht op het verdelen van werk en controleren of dat goed wordt uitgevoerd. Medewerkers zijn hierbij van ondergeschikt belang en krijgen dus ook niet of nauwelijks aandacht.

Autoritair leiderschap

Autoritair leiderschap lijkt veel op autocratisch leiderschap, maar het is niet helemaal hetzelfde. Het belangrijkste verschil tussen autoritair en autocratisch leiderschap is dat een autoritaire leider de neiging heeft om zijn of haar macht op een dominante en dwingende manier uit te oefenen. 

Democratisch leiderschap

Democratisch leiderschap (ook wel participerend leiderschap) is een leiderschapsstijl waarbij medewerkers centraal staan en de leider erop is gericht om ze te motiveren, begeleiden en tevreden te houden. Medewerkers krijgen veel verantwoordelijkheid en de ruimte om met nieuwe ideeën te komen. De leider grijpt in als het de verkeerde kant op dreigt te gaan of als het medewerkers niet lukt om een besluit te nemen.

Dienend leiderschap

Dienend leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij de leider in dienst staat van de organisatie en de medewerkers. Een dienende leider zet de behoeften van het team, de medewerkers en de organisatie voorop, en streeft ernaar om anderen te ondersteunen en aan te moedigen. Dienend leiderschap gaat ook om het creëren van een open en veilige werkomgeving waarin vertrouwen, groei en ontwikkeling centraal staan. 

Gedeeld leiderschap

Gedeeld leiderschap betekent dat er niet één iemand, maar meerdere mensen een leiderschapsrol vervullen in een groep of team. Iedereen heeft de kans om bij te dragen en invloed uit te oefenen op de besluiten die worden genomen. Gedeeld leiderschap draait om samenwerking, open communicatie en het benutten van de sterke punten van elk individu om gezamenlijke doelen te bereiken. 

Inclusief leiderschap

Inclusief leiderschap betekent ervoor zorgen dat iedereen in een team zich welkom, gewaardeerd en betrokken voelt, ongeacht wie je bent, wat je doet of hoe lang je al bij de organisatie werkt. De belangrijkste taak van een inclusieve leider is het creëren van psychologische veiligheid. Hierdoor kunnen mensen zichzelf zijn en durven ze hun mening, kennis en ideeën te delen. Een inclusieve leider houdt niet alleen rekening met de onderlinge verschillen tussen mensen, maar benadrukt ook de toegevoegde waarde daarvan.

Informeel leiderschap

Informeel leiderschap betekent dat er iemand in een groep of team een leiderschapsrol vervult, maar geen officiële leiderschapspositie heeft. Een informele leider is op papier dus geen manager of teamleider. Informeel leiderschap ontstaat vaak spontaan dankzij charisma, kennis of ervaring en wordt erkend door de mensen in een groep of team. Een ander woord voor informeel leiderschap is natuurlijk leiderschap, omdat het op een natuurlijke manier ontstaat. 

Inspirerend leiderschap

Inspirerend leiderschap betekent dat een leider anderen motiveert en enthousiasmeert. Ze laten zien hoe dingen beter kunnen en inspireren anderen om het beste uit zichzelf te halen. Inspirerende leiders delen hun visie en doelen op een manier die anderen aanspreekt en motiveert om actie te ondernemen. Inspirerende leiders brengen vaak verandering en groei binnen een team of organisatie op gang. 

Laissez faire leiderschap

‘Laissez-faire’ betekent letterlijk ‘het op zijn beloop laten’ en daarmee is veel gezegd over deze leiderschapsstijl. Leiders sturen nauwelijks en geven veel vrijheid en verantwoordelijkheid aan hun medewerkers. Deze leiderschapsstijl is vooral effectief in zelfsturende teams, mits medewerkers gemotiveerd, bekwaam en betrokken zijn.

Mensgericht leiderschap

Mensgericht leiderschap draait om het geven van aandacht aan de mensen in een team. Dit betekent luisteren naar hun behoeften, gevoelens en ideeën. De leider moedigt samenwerking aan en helpt anderen om te groeien en te ontwikkelen. Mensgerichte leiders zorgen voor een positieve werkomgeving waarin iedereen zich gewaardeerd voelt. 

Persoonlijk leiderschap

Persoonlijk leiderschap gaat over regie nemen over je leven. Dit gaat dus niet alleen over je carrière, maar over je leven als geheel. Volgens leiderschapsgoeroe Stephen Covey is een effectieve leider iemand die persoonlijk leiderschap beheerst. Want je bent een betere leider voor anderen, als je vertrouwen hebt in jezelf als leider. 

Situationeel leiderschap

Situationeel leiderschap is gebaseerd op het model van Hersey & Blanchard uit de jaren ‘60. Volgens dit model is er geen enkele leiderschapsstijl die voor elke leider en in elke situatie optimaal is. Situationele leiders zijn flexibel en passen hun manier van leidinggeven aan op basis van de taakvolwassenheid van medewerkers. 

Op basis hiervan onderscheiden Hersey & Blanchard vier verschillende leiderschapsstijlen: 

• Directief leiderschap (ook wel sturend leiderschap)

• Coachend leiderschap

• Faciliterend leiderschap (ook wel ondersteunend leiderschap)

• Delegerend leiderschap 

Strategisch leiderschap

Strategisch leiderschap draait om het uitstippelen van een koers voor de toekomst en het sturen van de organisatie naar succes. Strategische leiders kijken vooruit en denken na over de beste manieren om de visie van een organisatie te realiseren. Ze nemen beslissingen die het succes op lange termijn bevorderen en anticiperen op veranderingen in de omgeving. 

Systemisch leiderschap

Systemisch leiderschap gaat over het begrijpen en beïnvloeden van de complexe systemen en relaties binnen een organisatie of groep. Deze leiders streven ernaar om positieve veranderingen te creëren die het hele systeem ten goede komen, in plaats van alleen individuele delen ervan te verbeteren. 

Transactioneel leiderschap 

Transactioneel leiderschap is een leiderschapsstijl die is gebaseerd op de transactie tussen werkgever en medewerker: een medewerker levert werk en krijgt in ruil daarvoor betaald door de werkgever. Transactionele leiders belonen hun medewerkers in de vorm van bonussen, loonsverhoging en promoties om ze te motiveren en om hun prestaties te beïnvloeden. 

Transformationeel leiderschap

Transformationeel leiderschap is een leiderschapsstijl die de intrinsieke motivatie van medewerkers vergroot. Leiders hebben vooral een inspirerende, motiverende en stimulerende rol, zodat medewerkers hun volle potentieel kunnen ontdekken en inzetten. Medewerkers krijgen de ruimte om creatief en innovatief te zijn, wat uiteindelijk bijdraagt aan het succes en de groei van de organisatie. 

Verbindend leiderschap 

Verbindend leiderschap draait om het bouwen van sterke relaties tussen mensen in een team of organisatie. Deze leider luistert naar anderen, brengt mensen samen en stimuleert samenwerking. Ze moedigen open communicatie aan en helpen conflicten op te lossen. Verbindend leiderschap bevordert een gevoel van verbondenheid en vertrouwen, wat leidt tot een hechter en productiever team.

Is er een goed of fout?

Zoals je hebt gelezen, zijn er veel verschillende leiderschapsstijlen. Welke leiderschapsstijl het beste is, hangt van verschillende factoren af die we helemaal aan het begin van dit artikel al noemden. Er is dus niet zozeer een goed of fout als het aankomt op leiderschapsstijl. 

Maar vanuit onze overtuiging dat vertrouwen het geheim is van een succesvolle organisatie, hebben we natuurlijk wel een bepaalde visie over goed leiderschap. Zo weten we bijvoorbeeld dat leiderschap op basis van wederzijds vertrouwen tussen leider en medewerker altijd en overal werkt.

Meer weten? We schreven er een verdiepend artikel over. 

Lees verder: Onze kijk op goed leiderschap