Leiderschapsstijlen: zoveel leiders, zoveel stijlen

De definitie van leiderschapsstijl 

Leiderschap gaat over leiders die het gedrag van een groep beïnvloeden om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Elke leider pakt dit op een andere manier aan. Dit noemen we leiderschapsstijl: de manier waarop een leider zijn of haar medewerkers motiveert, ondersteunt en stuurt. 

Er zijn veel verschillende leiderschapsstijlen (met elk hun voor- en nadelen). Want de ene medewerker is de andere niet: ze verschillen in bekwaamheid en betrokkenheid. Dit geldt ook voor organisaties en het werk dat gedaan moet worden. Dit heeft allemaal invloed op de manier waarop leiders leiding geven. 

Omdat leiderschapsstijl gaat om het inspireren en motiveren van anderen, laten we persoonlijk leiderschap in dit artikel buiten beschouwing. 

Hierna lichten we 7 verschillende leiderschapsstijlen toe die veel worden toegepast. 

Ontdek het belang van cultuur

Wat is cultuur? Hoe maak je het meetbaar? En hoe zet je het in? Je leest het in onze nieuwste whitepaper. 

Download de whitepaper

1. Situationeel leiderschap

Situationeel leiderschap is gebaseerd op het model van Hersey & Blanchard uit de jaren ‘60. Volgens dit model is er geen enkele leiderschapsstijl die voor elke leider en in elke situatie optimaal is. Effectieve leiders zijn flexibel en passen hun manier van leidinggeven aan op basis van de taakvolwassenheid van medewerkers. Taakvolwassenheid zegt iets over in hoeverre een medewerker in staat is om zelfstandig een bepaalde taak uit te voeren.

Op basis hiervan onderscheiden Hersey & Blanchard vier verschillende leiderschapsstijlen: 

• Sturend (directief) leiderschap. Leiders hebben een sturende rol en geven uitgebreide instructies. Medewerkers zijn wel gemotiveerd om hun werk te doen, maar hebben nog niet de nodige kennis, ervaring en vaardigheden. 

• Coachend leiderschap. Leiders hebben een coachende en bemoedigende rol. Het doel van coachend leidinggeven is dat medewerkers leren om op eigen benen te staan. Medewerkers zijn gemotiveerd en hebben al wat kennis en ervaring om hun werk goed te doen. 

• Ondersteunend (faciliterend) leiderschap. Leiders bieden ondersteuning, geven erkenning en nemen obstakels weg, zodat medewerkers hun werk kunnen doen. Medewerkers zijn bekwaam om hun werk goed te doen, maar het kan ontbreken aan motivatie of zelfvertrouwen. 

• Delegerend leiderschap. Leiders maken duidelijke afspraken over doelen en behouden eindverantwoordelijkheid, maar laten hun medewerkers vrij in de manier waarop ze hun werk doen. Medewerkers zijn taakvolwassen: ze hebben genoeg kennis, ervaring, motivatie en zelfvertrouwen om een taak zelfstandig uit te voeren. 

2. Dienend leiderschap

Dienend leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij de leider in dienst staat van de organisatie en de medewerkers. Een dienende leider zet de behoeften van het team, de medewerkers en de organisatie voorop, en streeft ernaar om anderen te ondersteunen en aan te moedigen. Dienend leiderschap gaat niet alleen om leidinggeven, het gaat ook om het creëren van een open en veilige werkomgeving waarin vertrouwen, groei en ontwikkeling centraal staan. 

Lees verder: De kracht van dienend leiderschap in een veranderende wereld van werk

3. Transactioneel leiderschap

Transactioneel leiderschap is een leiderschapsstijl die is gebaseerd op de transactie tussen werkgever en medewerker: een medewerker levert werk en krijgt in ruil daarvoor betaald door de werkgever. Transactionele leiders belonen hun medewerkers in de vorm van bonussen, loonsverhoging en promoties om ze te motiveren en om hun prestaties te beïnvloeden. 

Lees verder: Is transactioneel leiderschap nog wel van deze tijd?

4. Transformationeel leiderschap

Transformationeel leiderschap is een leiderschapsstijl die de intrinsieke motivatie van medewerkers vergroot. Leiders hebben vooral een inspirerende, motiverende en stimulerende rol, zodat medewerkers hun volle potentieel kunnen ontdekken en inzetten. 

Medewerkers krijgen de ruimte om creatief en innovatief te zijn, wat uiteindelijk bijdraagt aan het succes en de groei van de organisatie. Transformationeel leiderschap past dus goed bij organisaties die willen verbeteren, vernieuwen en veranderen. 

Lees verder: Is transformationeel leiderschap de weg naar succes?

5. Autocratisch leiderschap

Autocratie beschrijft een regeringsvorm waarbij alle macht wordt uitgeoefend door één persoon. Autocratisch leiderschap betekent dus simpel gezegd: de leider is de baas. De rol van de leider is vooral gericht op het verdelen van werk en controleren of dat goed wordt uitgevoerd. Medewerkers zijn hierbij van ondergeschikt belang en krijgen dus ook niet of nauwelijks aandacht. 

6. Democratisch leiderschap

Democratisch leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij medewerkers centraal staan en de leider erop is gericht om ze te motiveren en tevreden te houden. Democratisch leiderschap wordt ook wel participerend leiderschap genoemd. 

Medewerkers krijgen veel verantwoordelijkheid en de ruimte om met nieuwe ideeën te komen. De leider grijpt in als het de verkeerde kant op dreigt te gaan of als het medewerkers niet lukt om een besluit te nemen. Leiders hebben dus vooral een coördinerende en begeleidende rol. 

7. For All-leiderschap

For All-leiderschap betekent een goede leider zijn voor iedereen in een organisatie, niet alleen voor bepaalde groepen. For All-leiders zijn dienende leiders: ze stellen hun medewerkers in staat om hun volle potentieel in te zetten, en blijven zelf wat meer op de achtergrond. Ze geven het goede voorbeeld, doen wat ze zeggen en worden door hun medewerkers gezien als eerlijk en ethisch. Ze staan open voor feedback en betrekken medewerkers bij het nemen van besluiten. For All-leiders behandelen iedereen met waardigheid, ongeacht wie het is of wat ze doen. 

Is er een goed of fout?

Zoals je hebt gelezen, zijn er veel verschillende leiderschapsstijlen. Welke leiderschapsstijl het beste is, hangt van verschillende factoren af die we helemaal aan het begin van dit artikel al noemden. Er is dus niet zozeer een goed of fout als het aankomt op leiderschapsstijl. 

Maar vanuit onze overtuiging dat vertrouwen het geheim is van een succesvolle organisatie, hebben we natuurlijk wel een bepaalde visie over goed leiderschap. Zo weten we bijvoorbeeld dat leiderschap op basis van wederzijds vertrouwen tussen leider en medewerker altijd en overal werkt. Meer weten? We schreven er een verdiepend artikel over. 

Lees verder: Onze kijk op goed leiderschap