Menu
DSC00175 kopie

Leiderschap

Welke leiderschapsstijlen zijn er? Hoe is leiderschap veranderd over de afgelopen jaren? En wat is eigenlijk goed leiderschap? Kom alles te weten over het thema leiderschap. 

Wat is leiderschap?

Leiderschap is de vaardigheid om het gedrag van een groep mensen te beïnvloeden om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Hier komen tal van andere vaardigheden bij kijken, zoals communicatie, empathie, besluitvorming en problemen kunnen oplossen. Sommige mensen zijn geboren leiders, anderen worden goede leiders door bijvoorbeeld leiderschapscoaching. 

Leiders nemen besluiten, stellen doelen en zijn verantwoordelijk voor de resultaten van hun team of organisatie. Ze hebben een heldere visie, weten hoe daar te komen en zijn in staat om anderen hierin mee te nemen. 

Goede leiders hebben ook het vermogen om anderen te begeleiden, motiveren en inspireren, zodat ze het beste uit zichzelf kunnen halen. Goed leiderschap kan zorgen voor meer betrokkenheid, meer motivatie en betere prestaties. Dit draagt bij aan het succes en de groei van de organisatie.

Welke leiderschapsstijlen zijn er?

Simpel gezegd gaat leiderschap dus om beïnvloeden van gedrag om een gezamenlijk doel te bereiken. Elke leider is anders en pakt dit dus op een andere manier aan. Dit noemen we leiderschapsstijl. De een houdt graag de touwtjes in handen terwijl de ander de teugels juist laat vieren. En de ene leider toont oprechte interesse in zijn of haar medewerkers, terwijl de andere leider gewoon wil dat het werk gedaan wordt. 

Welke leiderschapsstijl een leider toepast, hangt af van diverse factoren. Bijvoorbeeld: de leider en zijn of haar persoonlijke visie op leidinggeven, de taakvolwassenheid van de medewerker, de organisatie en de heersende cultuur en het werk dat gedaan moet worden.  

Er zijn veel verschillende leiderschapsstijlen (met elk hun voor- en nadelen). We zetten de meest bekende op een rij: 

  • Situationeel leiderschap. Het model van situationeel leiderschap gaat ervan uit dat er geen enkele leiderschapsstijl is die altijd en overal werkt. Het maakt onderscheid tussen vier manieren van leiding geven: directief leiderschap, coachend leiderschap, faciliterend leiderschap en delegerend leiderschap.

  • Transformationeel leiderschap. Transformationeel leiderschap is een manier van leidinggeven die de intrinsieke motivatie van medewerkers vergroot. 

  • Transactioneel leiderschap. Transactioneel leiderschap is een traditionele manier van leidinggeven die is gebaseerd op de transactie tussen werkgever en medewerker: een medewerker levert werk en krijgt in ruil daarvoor betaald.

  • Dienend leiderschap. Het uitgangspunt van dienend leiderschap is dat de leider de behoeften van het team, de medewerkers en de organisatie voorop zet. Een dienende leider streeft ernaar om anderen te ondersteunen en aan te moedigen.

  • Autocratisch leiderschap. Autocratisch leiderschap betekent simpel gezegd: de leider is de baas. De rol van de leider is vooral gericht op het verdelen van werk en controleren of dat goed wordt uitgevoerd. Medewerkers zijn hierbij van ondergeschikt belang en krijgen dus ook niet of nauwelijks aandacht. 

  • Democratisch leiderschap. Democratisch leiderschap is een leiderschapsstijl waarbij medewerkers centraal staan en de leider erop is gericht om ze te motiveren en tevreden te houden. Democratisch leiderschap wordt ook wel participerend leiderschap genoemd. 

  • Laissez-faire leiderschap. ‘Laissez-faire’ betekent letterlijk ‘het op zijn beloop laten’ en daarmee is veel gezegd over deze leiderschapsstijl. Leiders sturen nauwelijks en geven veel vrijheid en verantwoordelijkheid aan hun medewerkers.

  • Inclusief leiderschap. Inclusief leiderschap legt de nadruk op het waarderen en uitwisselen van verschillende achtergronden, perspectieven en ideeën van mensen in een team. Een inclusieve leider creëert een veilige omgeving waarin iedereen zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelt en met ideeën durft te komen.

  • Gedeeld leiderschap. Gedeeld leiderschap houdt in dat mensen in een team of organisatie zelf de rol van leider op zich nemen.

  • Informeel leiderschap. Informeel leiderschap ontstaat vanzelf in een team of organisatie. Informele leiders hebben dus niet officieel de taak gekregen om leiding te geven, maar pakken die rol uit zichzelf op.

  • For All-leiderschap.

    For All-leiderschap betekent een goede leider zijn voor iedereen in een organisatie, niet alleen voor bepaalde groepen. For All-leiders zijn dienende leiders en behandelen iedereen met waardigheid, ongeacht wie het is of wat ze doen. 

  • Vrouwelijk leiderschap. Vrouwen in Nederland hebben minder vaak een leidinggevende positie dan mannen. Waarom is dat zo? En hoe kun je als leider de weg vrijmaken voor meer vrouwen aan de top? Lees verder: Het belang van meer vrouwelijk leiderschap

Persoonlijk leiderschap

Steeds meer mensen willen regie krijgen over wie ze zijn en wat ze willen. Een term die we dan ook steeds vaker horen, is persoonlijk leiderschap. Dit is anders dan leiderschap, want het gaat niet om leiding geven aan andere mensen, maar om het nemen van regie over je eigen leven. Toch is het relevant om hier te benoemen, want mensen die persoonlijk leiderschap beheersen, zijn betere leiders. 

Maar wat is persoonlijk leiderschap precies? En waarom is het een belangrijke vaardigheid om te leren?

Lees verder: 5 veelgestelde vragen over persoonlijk leiderschap

René
Boeken over leiderschap
Welke boeken over leiderschap moet je nu écht gelezen hebben? Ontdek onze top 3, getipt door René (CEO), Wencke (Commercieel Directeur) en Marieke (Consultant).
Lees verder

Een andere kijk op leiderschap

Traditioneel gezien is de relatie tussen werkgever en medewerker strikt zakelijk en gebaseerd op een simpele transactie: een medewerker levert werk en krijgt in ruil daarvoor betaald door zijn werkgever. De leiderschapsstijl die hierbij aansluit, is transactioneel leiderschap. In veel organisaties kom je deze manier van leidinggeven nog tegen. 

Maar tegenwoordig doen werkgevers veel meer dan alleen werk geven. Ze zijn ook betekenisgever, zingever en kansgever. En steeds meer mensen vinden het belangrijk om betekenisvol werk te doen, om zich te ontwikkelen en om de kans te krijgen hun volle potentieel te benutten. Onze kijk op werk is veranderd, en daar past ook een andere manier van leidinggeven bij. 

Andere ontwikkelingen die hierin een rol spelen, zijn: 

Wat is goed leiderschap?

Er zijn dus talloze leiderschapsstijlen. Maar is er ook een goed of fout? Op die vraag valt geen eenduidig antwoord te geven. Ten eerste is leiderschap deels subjectief: elke leider heeft zo zijn of haar eigen voorkeuren en persoonlijke opvattingen over hoe je leiding moet geven. 

Dat geldt niet alleen voor leiders, maar ook voor medewerkers. Sommige medewerkers vinden het bijvoorbeeld fijn om verteld te krijgen wat ze moeten doen, terwijl andere medewerkers liever wat meer vrijheid willen. 

Wat goed leiderschap is, hangt ook af van de organisatie. Denk hierbij aan kernwaarden, doelen en de omstandigheden waarin een organisatie verkeert. Een start-up heeft bijvoorbeeld ander leiderschap nodig dan een organisatie die net een fusie achter de rug heeft. 

Maar vanuit de overtuiging van Great Place To Work dat vertrouwen het geheim is van een succesvolle organisatie, hebben we natuurlijk wel een bepaalde visie over goed leiderschap. Zo weten we bijvoorbeeld dat leiderschap op basis van wederzijds vertrouwen tussen leider en medewerker altijd en overal werkt. Hoe dat in de praktijk werkt? We schreven er een verdiepend artikel over. 

Lees verder: Onze kijk op goed werkgeverschap

Welke vaardigheden en eigenschappen heeft een goede leider?

Een goede leider:

  • Is bescheiden. Een goede leider heeft veel om over op te scheppen, maar doet dat niet. Dat laat hij of zij liever aan anderen over. 

  • Stelt zich dienend op. Een goede leider stelt zijn of haar medewerkers in staat om hun beste werk te leveren, en blijft zelf meer op de achtergrond. Hij of zij is een dienende leider die anderen helpt om te groeien en beter te presteren. 

  • Is zich bewust van zijn of haar voorbeeldrol. Een goede leider geeft het goede voorbeeld en weet dat hij of zij een voorbeeldrol heeft. 

  • Is eerlijk. Een goede leider doet wat hij of zij zegt en belooft en behandelt iedereen eerlijk en gelijk. 

  • Is geen micromanager. Een goede leider geeft zijn of haar medewerkers autonomie, zodat ze vrij zijn in de manier waarop ze hun werk doen. Hij of zij vraagt om feedback en betrekt medewerkers bij het nemen van besluiten. 

  • Bevordert samenwerking. Een goede leider is in staat om de samenwerking tussen teams en in de organisatie als geheel te verbeteren.

  • Creëert een veilige omgeving. Een goede leider creëert een open en veilige werkplek waarin iedereen zich welkom voelt en kan meedoen.

Lees ook: De 7 eigenschappen van effectieve leiders volgens Stephen Covey

Podcasts over leiderschap

Cultuur en leiderschap

Organisatiecultuur weerspiegelt de persoonlijkheid van een organisatie. Het zijn de gedeelde regels, gewoontes, gedragingen, overtuigingen, eigenschappen en waarden die een organisatie maken zoals het is. Dit heeft invloed op de manier waarop mensen in een organisatie doen, denken en met elkaar omgaan. Cultuur is ook een bindmiddel: het verbindt de mensen in een organisatie aan elkaar en aan de organisatie. 

Organisatiecultuur is bepalend voor de manier waarop een organisatie functioneert en presteert. Dit kan twee kanten op werken: een sterke organisatiecultuur heeft een positief effect op het succes van een organisatie, terwijl een ongezonde cultuur het succes van een organisatie in de weg kan staan. 

Het is dus belangrijk om als leider te investeren in een sterke cultuur om als organisatie succesvol te zijn. 

Hoewel cultuur uiteindelijk is gebaseerd op alle interacties tussen alle mensen in een organisatie, ongeacht hun positie, hebben leiders een bepalende rol. Leiders zijn bijvoorbeeld cultuurvormers, maar ook verantwoordelijk voor het verdedigen of veranderen van cultuur als dat nodig is. 

Maar hoe uiten al deze rollen zich in de praktijk? Hoe kun je als leider de gewenste cultuur in jouw organisatie creëren? We schreven er een verdiepende blog over.

Lees verder: De rol van leiders in het vormgeven van organisatiecultuur

Een keertje koffie drinken?

Maak van je cultuur prioriteit

Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek of download de gratis whitepaper over organisatiecultuur. Heb je nog een vraag? Je kunt ons bereiken op 020 260 0694 of NL_info@greatplacetowork.com.